Το Ηλεκτρικό Μη-Είναι

Ο Κωστής Τριανταφύλλου, προεκτείνοντας την περιπέτεια των ομοιωμάτων, ανοίγεται σήμερα στον κόσμο του αέρινου ηλεκτρισμού, με όλες τις σχετικές αναφορές, αλληγορικές και ποιητικές που μια τέτοιου είδους κατάκτηση συνεπάγεται. Όραμα...Η είσοδος μέσα στον κόσμο της αστραπής, του κεραυνού και της βροντής, αποτελεί προφανώς κατάκτηση. Ο Τριανταφύλλου γίνεται προμηθεϊκός παίρνει τη φωτιά και την αποτυπώνει με το δικό του τρόπο. Τα αποτελέσματα είναι σαγηνευτικά. Η αστραπή προσδιορίζεται ως ηλεκτρική εκκένωση μέσα στην ατμόσφαιρα, την ξεχωρίζουμε απ' την ποιότητα της ίδιας της λάμψης της. Μπορεί να είναι φιδωτή, δεντροειδής, να συγκροτεί ένα σύστημα ως άλως, όπως οι αστραπές της ζέστης. H αστραπή του Τριανταφύλλου είναι μια αστραπή συνθετική μ' όλες τις έννοιες του όρου. Είναι νοητική, στο μέτρο μάλιστα όπου συμμετέχοντας στη δυνατότητα επεξεργασίας ενός ηλεκτρονικού προγράμματος, η ανάδυση σε σχηματισμούς αυτοσχέδιους αποτελεί μέρος της ίδιας δυνατότητας αντίληψης, στο βαθμό που είμαστε ικανοί να την αποδεχτούμε ως τέτοια, πάνω σ' αυτή την τετραγωνισμένη επιφάνεια από χαλκό στην οποία συγκεντρώνονται για να καταγραφούν οι λάμψεις των ηλεκτρονικών εντάσεων.

Εκλαμβάνουμε τη δυνατότητα της εικόνας σαν εκδήλωση του μη-είναι σε συσχετισμό με το είναι. Το μη είναι μέσα στον εγελειανό προσδιορισμό του όρου, η ενδιάμεση δηλαδή εκείνη κατάσταση ανάμεσα στο είναι και το τίποτα, που επιτρέπει να ανακουφιστεί η υπερτροφία του εγώ και να δημιουργήσει έτσι το αυτοσχεδιαζόμενο μεγάλο άνοιγμα, προς την ποίηση, προς τον oρθό λόγo, μέσα στο φαντασιακό. Στο έργο του Τριανταφύλλου οικειοποιούμαστε τη φαντασία πάντοτε από τη σημασειοδότηση του 3=1. Σήμερα δεν είναι ομοιώματα προσώπων που επανεξετάζει, αλλά με απόλυτη ακρίβεια ηλεκτρικές εναλλαγές. Το εν λόγω έργο του Τριανταφύλλου που φέρει τον τίτλο 3=1 αξιοποιεί γραμμικά στοιχείαπου με τις δονήσεις τους και τα μηνύματά τους, συνιστούν μια οπτική και φωτεινή τριάδα. Η φαντασία, βρίσκεται ακόμα στο παιχνίδι με τις εκρήξεις, στο παιχνίδι με τη βροντή, 3=1στο παιχνίδι με όλα τα θεαματικά στοιχεία της φωτιάς και του αιθέρα. Πιστεύω πως αυτή η συμπεριφορά του Τριανταφύλλου είναι ομολογία απέραντης μετριοφροσύνης σε σχέση με το πρόβλημα που αντιμετωπίζει. Και κατά κάποιο τρόπο, αυτή η μετριοφροσύνη ταυτίζεται με την πρακτική ενός ορισμένου εξορκισμού. Δεν επισύρει κανείς την οργή του ουρανού και δεν παίζει με το αστροπελέκι για το τίποτα. Και δεν πιστεύω ότι ο Τριανταφύλλου, στον οποίο η βασική τεχνολογία της ηλεκτρονικής επέτρεψε να καθυποτάξει την αστραπή, αποσπά απ' τα ίδια του τα έργα μια δόξα καταχρηστική. Ποτέ δεν ένοιωσα με τρόπο τόσο δυνατό, μπροστά στην έκφραση ενός τόσο θεμελιακού λόγου, ένα τέτοιο συναίσθημα σεβασμού για την ενέργεια, την οποία κάποιος χειρίζεται. Ο Τριανταφύλλου ξέρει πολύ καλά πως αυτή την ενέργεια, που είναι αυτή του ουρανού και του σύμπαντος, μπορεί να την κατακτήσει για να την εντάξει και να την ενσωματώσει σε ένα προσωπικό ποιητικό λόγο. Όμως, γνωρίζει επίσης, πως δεν είναι ιδιοκτήτης και ότι δεν είναι παρά ο εμπνευσμένος κι ευγνώμων ένοικος αυτής της αόρατης συμπαντικής ενέργειας που είναι παρ' όλα αυτά πανταχού παρούσα μέσα στον χώρο που μας περιβάλλει. Το γεγονός του ότι είναι συνειδητός πως η ενέργεια είναι βάσις κάθε μορφής έκφρασης και κυρίως βάσις κάθε κριτηρίου για τον ορισμό της ευαισθησίας, δρα αυτόνομα.

Αυτή η ευαισθησία που είναι η δική μας και η εκδήλωση της δικής μας ταυτότητας, δεν είναι παρά ελάχιστο τμήμα της συμπαντικής ενέργειας. Ακόμα μια φορά, μας δανείζεται, δεν είμαστε ιδιοκτήτες της. Είμαστε λοιπόν υπεύθυνοι αυτού του δανείου κι αυτήν ακριβώς την ποιότητα της υπευθυνότητας της συνείδησης ο Τριανταφύλλου υπογραμμίζει συνεχώς μέσα από την έκφραση της ηλεκτρικής του γλώσσας. Πιστεύω πως βρίσκεται μέσα σ' αυτή τη στάση μια μεγάλη αγάπη για την ανθρωπότητα και μια πολύ μεγάλη ελπίδα λύτρωσης κι απελευθέρωσης της μεγάλης αλχημείας του κόσμου. Η παράδοση της αλχημείας θέτει τον κεραυνό στο απόγειο του πύρινου δρόμου, το προσδιοριστικό στοιχείο της εσωτερικής φωνής της αποκατάστασης και της φιλοσοφικής λίθου, η προειδοποιητική παρουσία φωτιάς σαν καταλύτη που μεταβάλλει το μολύβι σε χρυσάφι και που υλοποιεί την ύστατη σωτηρία του κόσμου. Είμαστε αναμφίβολα πολύ ρεαλιστές αν σ' αυτό το ηλεκτρικό διάβημα βλέπουμε μόνον μια ποιητική Λυδία λίθο και που είναι αναμφίβολα οραματική. Όμως αυτού του είδους τα οράματα μας είναι ιδιαίτερα απαραίτητα γιατί μας βοηθούν να ζήσουμε, χωρίς ωστόσο να μιας δίνουν υπερβολικές ευκαιρίες για να πιστεύουμε πως είμαστε καλύτεροι από αυτό που είμαστε.

Όραμα...Το σύνολο της έκθεσης του Κωστή Τριανταφύλλου παρουσιάζεται έτσι σαν μια μεγάλη μεταφορά της ενέργειας. Μεταφορική έννοια της ενέργειας με τόσα συμβολικά σημεία αναφοράς που ανοίγεται στον κόσμο της ηθικής. Μια ηθική μεταφορά συνιστά παραβολή. Η φαντασία του Τριανταφύλλου είναι διπλά παραβολική, με την κυριολεκτική έννοια του όρoυ, μέσα στην ίδια τη λάμψη αυτών των αστραπών και με ηθική έννοια, κάθε ένα από τα έργα του μοιάζουν με μύθο κι όπως όλες οι μυθικές παραβολές καταλήγουν σε μια ηθική του όντος. Αυτός ο στοχασμός για το ον δεν μας επιβάλλεται εξ ονόματος ενός μανιχαϊσμού του καλού και του κακού, αντίθετα, εναποτίθεται στην ελεύθερη επιλογή μας, ως θέμα στοχασμού. Αυτό είναι τόσο αλήθεια ώστε αυτή η ανάκληση στη θεμελιακή συνείδηση, είναι μια ανάκληση δευτέρου βαθμού, που δεν εμφανίζεται εξάλλου παρά μόνον μέσα απ' τη φωτογραφία αστραπηβόλων γλυπτών του Τριανταφύλλου: αυτά τα γλυπτά, που αποτελούνται από κοίλους καθρέφτες ορθωμένους πάνω σε στήλες είναι υπεύθυνα για την εκπομπή της ηλεκτρικής έντασης κι αυτό που παρουσιάζουν στο γυμνό μάτι είναι την αστραπή στην ελικοειδή της γραμμικότητας, συνοδευόμενη από τον θόρυβο της βροντής - αυτό είναι όλο. Η φωτογραφία του γεγονότος-αστραπή ανασυστήνει τη διαλεκτική συνιστώσα αυτού του ουσιαστικού φαινομένου. Η αντανάκλαση της ηλεκτρικής λάμψης, βαθειά κυανή ανταύγεια, που είναι η ομοθετική προβολή του ίχνους της φευγαλέας εγγραφής της αστραπής. Συναντάμε πάλι εδώ, τον προσφιλή στη διαλεκτική φύση του Ελληνα γλύπτη, δυαδισμό, ταυτόχρονα με την ομολογία μιας αλήθειας που ανήκει περισσότερο στην τάξη της ύπαρξης παρά της ουσίας. Το είναι δεν γίνεται αντιληπτό παρά σε λειτουργία με το μη είναι.

Pierre Restany, Παρίσι, Φεβρουάριος 1992

Μετάφραση: Κ. Παπαϊακώβου


Επιστροφή Επιστροφή...

© ART TOPOS, 1996
Τελευταία ενημέρωση: 22 Ιουλ. 1996
info@artopos.org